تــحـریـم‌هـا و نوسانات ارزی به‌شدت بر تامین مواد اولیه تاثیر گذاشته است. کارشناسان و فعالان این حوزه اذعان دارند که بسیاری از مواد اولیه مثل فولاد و آلومینیوم که بنگاه‌های قطعه‌سازی به آن‌ها نیاز دارند، وارداتی هستند. با افزایش نرخ ارز، هزینه‌های تولید این قطعات به طرز چشمگیری افزایش یافته است و قطعه‌سازان گاهی مجبور می‌شوند با کمبود منابع یا تاخیر در تامین مواجه شوند.
این مساله باعث افزایش قیمت قطعات و تاخیر در تحویل به خودروسازان می‌شود. علی مومی‌وند، فعال صنعت قطعه‌سازی خودرو با اشاره به کیفیت قطعات تولیدی و رقابت با محصولات وارداتی، به «دنیای خودرو» گفت: «کیفیت قطعات داخلی به‌ویژه در سال‌های اخیر بهبود یافته، اما رقابت با محصولات وارداتی همچنان چالش بزرگی است به‌ویژه با قطعات چینی که با قیمت‌های پایین‌تری وارد بازار می‌شوند و رقابت با آن‌ها هر روز سخت‌تر می‌شود.» وی با بیان این‌که فعالان صنعت قطعه تلاش کرده‌اند با افزایش بهره‌وری در تولید و تمرکز بر کیفیت و دوام قطعات، جایگاه خود را در بازار حفظ کنند، افزود: «با نوآوری در طراحی و همکاری با خودروسازان، مزیت رقابتی آنان افزایش خواهد یافت.»
این فعال حوزه تولید قطعات خودرو در ادامه گفت: «یکی از بزرگ‌ترین مشکلات قطعه‌سازی در همکاری با خودروسازان داخلی، عدم شفافیت در زمان‌بندی تولید و تغییرات ناگهانی در سفارش‌ها است. این مساله برنامه‌ریزی تولید را پیچیده می‌کند. همچنین، تاخیر در پرداخت‌ها نیز مشکل دیگری است که بسیاری از تولیدکنندگان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. ما معتقدیم اگر خودروسازان داخلی بیشتر به برنامه‌ریزی‌های دقیق و پرداخت به‌موقع توجه کنند، همکاری‌ها روان‌تر و موثرتر خواهد شد.»
با توجه به شرایط سال جاری، عدم تخصیص ارز به قطعه‌سازان چه تاثیری بر روند تولید قطعات خودرو داشته است؟
عدم تخصیص ارز در سال جاری یکی از بزرگ‌ترین معضلات قطعه‌سازان بوده است. بدون دسترسی به ارز کافی، قطعه‌سازان نمی‌توانند مواد اولیه یا تجهیزات مورد نیاز خود را وارد کنند، که این موضوع مستقیما باعث کاهش تولید و افزایش هزینه‌های تمام‌شده می‌شود. بسیاری از تولیدکنندگان برای تامین نیازهای خود مجبور به تهیه ارز از بازار آزاد هستند که قیمت بسیار بالاتری دارد و این به‌شدت بر رقابت‌پذیری ما تاثیر منفی گذاشته است.
عدم ایفای تعهدات مالی از سوی خودروسازان چه مشکلاتی برای قطعه‌سازان ایجاد کرده است؟
متاسفانه خودروسازان داخلی اغلب به تعهدات مالی خود در قبال قطعه‌سازان عمل نمی‌کنند و این تاخیرها در پرداخت بدهی‌ها منجر به مشکلات مالی جدی برای تولیدکنندگان قطعه می‌شود. قطعه‌سازان به سرمایه در گردش نیاز دارند و وقتی خودروسازان در پرداخت‌هایشان تاخیر دارند، زنجیره تامین به‌کلی مختل می‌شود. این موضوع به ویژه برای شرکت‌های کوچک‌تر که منابع مالی کمتری دارند بسیار مشکل‌ساز است.
موانع گمرکی چگونه بر واردات مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز تاثیر گذاشته و چه مشکلاتی ایجاد کرده است؟
مشکلات گمرکی به‌شدت بر واردات مواد اولیه تاثیر گذاشته است. بوروکراسی پیچیده، زمان‌بر بودن ترخیص کالاها و هزینه‌های بالای گمرکی همگی باعث می‌شوند که قطعه‌سازان برای دسترسی به مواد اولیه خود زمان و هزینه زیادی صرف کنند. گاهی اوقات مواد اولیه‌ای که باید در عرض چند روز وارد کشور شوند، چند ماه در گمرک می‌مانند و این باعث تاخیر در تولید و افزایش قیمت نهایی محصولات می‌شود.
چه مشکلاتی در تامین مواد اولیه برای کارگاه‌های کوچک تولید قطعه وجود دارد؟
کارگاه‌های کوچک به دلیل حجم تولید کمتر و منابع مالی محدود، بیشتر تحت تاثیر مشکلات تامین مواد اولیه قرار می‌گیرند. دسترسی به مواد اولیه به دلیل نوسانات قیمت‌ها و کمبود ارز برای این کارگاه‌ها بسیار دشوار شده است. درعین‌حال، آن‌ها معمولا نمی‌توانند با تامین‌کنندگان مواد اولیه بزرگ قراردادهای بلندمدت ببندند و مجبور به خرید با قیمت‌های متغیر و بالاتر هستند که سودآوری‌شان را به‌شدت کاهش می‌دهد.
با توجه به ورود خودروهای برقی و هیبرید به بازار، قطعه‌سازان ایرانی چگونه می‌توانند خود را برای این تغییرات آماده کنند؟
خودروهای برقی و هیبرید در حال تغییر شکل صنعت خودرو هستند و قطعه‌سازان ایرانی نیز باید به سمت تولید قطعات متناسب با این خودروها حرکت کنند. این امر نیازمند تحقیق و توسعه بیشتر در زمینه‌های جدید مانند باتری‌ها، سیستم‌های الکترونیکی و موتورهای الکتریکی است. دولت می‌تواند از طریق ارائه تسهیلات مالی و تشویق به نوآوری در این حوزه‌ها از قطعه‌سازان حمایت کند.
صنعت قطعه تا چه اندازه به تحقیق و توسعه (R&D) اهمیت می‌دهد. نتیجه این اقدامات را تا چه میزان می‌توان در کیفیت محصولات مشاهده کرد؟
تحقیق و توسعه در صنعت قطعه‌سازی اهمیت بسیاری دارد. ما بخشی از بودجه خود را به این حوزه اختصاص داده‌ایم و در تلاشیم با به‌کارگیری مهندسان مجرب و استفاده از فناوری‌های نوین، محصولات خود را بهبود دهیم. یکی از برنامه‌های اصلی ما در این زمینه، توسعه قطعات سازگار با خودروهای برقی و هیبرید است که به زودی نقش بزرگی در صنعت خودرو ایفا خواهند کرد.
در زمینه صادرات قطعات خودرو، چه مشکلاتی وجود دارد و چگونه می‌توان این حوزه را توسعه داد؟
صنعت قطعه‌سازی در ایران پتانسیل بالایی دارد، اما نیازمند حمایت‌های بیشتر، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه و کاهش وابستگی به واردات مواد اولیه است. با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژیکی و نیاز بازار به قطعات نوین، ما می‌توانیم با بهبود زیرساخت‌ها و افزایش کیفیت، سهم بیشتری در بازار جهانی کسب کنیم. آینده صنعت روشن است، به‌شرطی‌که چالش‌های موجود به‌درستی مدیریت شوند.
مشکلات اصلی در صادرات قطعات خودرو شامل پیچیدگی‌های بوروکراسی، عدم دسترسی آسان به بازارهای بین‌المللی و کمبود حمایت‌های مالی و تعرفه‌ای است.
دولت می‌تواند با تسهیل قوانین و ارائه مشوق‌های صادراتی به تولیدکنندگان کمک کند تا به بازارهای خارجی دسترسی بیشتری داشته باشند. همچنین، ایجاد نمایشگاه‌های بین‌المللی و برنامه‌های بازاریابی می‌تواند به معرفی قطعات ایرانی در سطح جهانی کمک کند.
به نظر شما دولت و نهادهای مربوطه چه اقداماتی باید انجام دهند تا از صنعت قطعه‌سازی حمایت بیشتری شود؟
دولت باید سیاست‌های حمایتی شفاف‌تری برای صنعت قطعه‌سازی در نظر بگیرد. اول از همه، تسهیل در تخصیص ارز و کاهش موانع گمرکی می‌تواند به کاهش فشارهای مالی بر تولیدکنندگان کمک کند.
همچنین، خودروسازان باید ملزم شوند تا به تعهدات مالی خود به‌موقع عمل کنند و دولت می‌تواند با ایجاد سازوکارهای قانونی این موضوع را تضمین کند. علاوه بر این، ارائه تسهیلات مالی و اعتباری به قطعه‌سازان کوچک و متوسط نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا آن‌ها بتوانند در این بازار رقابتی دوام بیاورند.
دولت می‌تواند با ارائه تسهیلات مالی و ایجاد سیاست‌های حمایتی مثل تسهیل در تامین مواد اولیه، به تولیدکنندگان کمک کند. همچنین، کاهش بوروکراسی اداری و تسهیل قوانین صادرات و واردات می‌تواند فشارهای موجود بر این صنعت را کاهش دهد. ایجاد انگیزه‌های مالیاتی برای شرکت‌های فعال در زمینه تحقیق و توسعه نیز می‌تواند به نوآوری در صنعت قطعه‌سازی کمک کند.
